Odleżyny – lepiej zapobiegać niż leczyć

Z definicji: „Odleżyny to miejscowa martwica tkanek przylegających do wypukłych części układu kostnego. Powstaje w wyniku miejscowego niedokrwienia, spowodowanego zbyt długim uciskiem na naczynia krwionośne. Odleżyny są skutkiem niedokrwienia tkanek, spowodowanego uciskiem działającym na skórę
i tkankę podskórną.”

 

Odleżyny stadium powstawania

Prawdopodobnie każdy z nas miał już do czynienia z odleżynami. Czy kiedykolwiek obtarły Cię buty?
Zrobił Ci się pęcherz? Jeżeli tak, to miałeś odleżynę. Spokojnie – na szczęście to odleżyna niewielkiego stopnia (stopnie odleżyn są uzależnione od wielkości i głębokości), która goi się szybko gdy jesteśmy zdrowi i silni.

Nazwa odleżyna kojarzy się jednak przede wszystkim z efektem długotrwałego pozostawania ciała w pozycji leżącej. Odleżyny u osoby leżącej mogą pojawić się szybko, najczęściej na piętach i kości krzyżowej jeżeli leży
na plecach. Ich leczenie bywa jednak trudniejsze niż w przypadku pęcherza na pięcie.

Najlepsza jest profilaktyka – lepiej zapobiegać niż leczyć

Powinniśmy pamiętać o:

• materacu przeciwodleżynowym,
• częstym odwracaniu osoby leżącej w łóżku,
• dbaniu o to, aby na łóżku i ubraniu nie było żadnych zagięć np. żeby się prześcieradło nie podwijało w rulon,
• dbaniu o to żeby osoba w łóżku była sucha, należy zatem wycierać często podopiecznego z potu i dbać
  o higienę sfer intymnych.

 

Najczęściej odleżyny pokazują się na kości krzyżowej, potrafią być duże i trudne w leczeniu. Jest to wynikiem tego, że osoba leżąca najczęściej nosi pampersy, a dostęp w ciągu dnia do zadbania o to miejsce jest utrudniony. Dobrze, aby kilka razy dziennie leżącego pacjenta oklepywać i smarować spirytusem w szczególności zwracając uwagę na plecy. Ryzyko pojawienia się odleżyn wzrasta wraz z długością pozostawania w pozycji leżącej,
gdyż skóra robi się mniej elastyczna i bardziej przypomina papier pergaminowy przez co jest bardziej narażona na uszkodzenia i rany. Odleżyny bywają bolesne i wrażliwe szczególnie przy pierwszych objawach.

 

Miejsca gdzie mogą wystąpić odleżyny:

• W leżeniu na plecach:
• tył głowy, potylica, w skrajnych przypadkach nawet płatki uszu,
• łopatki,
• wzdłuż całego kręgosłupa,
• kość krzyżowa,
• staw łokciowy,
• pięty.
• W leżeniu na boku:
• ucho,
• staw barkowy z łopatką,
• staw łokciowy,
• staw biodrowy,
• staw kolanowy po stronie bocznej, chyba, że kolana leżą jeden przy drugim, to odleżyna może być też na wewnętrznych stronach oby dwóch stawów,
• kostka boczna,
• brzeg boczny stopy.

 

Pierwszymi objawami odleżyn są:

• zaczerwienienie, rumień, a skóra nie jest jeszcze uszkodzona,
• lekki ucisk powoduje zblednięcie zaczerwienienia.

 

 

Jeżeli zauważymy te objawy, trzeba pilnować aby się nie pogłębiły i bardziej dbać o to miejsce np. jeżeli to pięty, to należy coś podłożyć pod podudzia (małą poduszkę lub zwinięty ręcznik) aby miejsce zaczerwienienia nie miało kontaktu z podłożem. Należy smarować podrażnione miejsce spirytusem lub octeniseptem (preparat dostępny w aptece), a jeżeli się pojawi mała rana, to dobrze jest ją przemywać solą fizjologiczną. Jeżeli mamy do czynienia z dużą odleżyną należy się udać po pomoc do pielęgniarki. Niektóre odleżyny mogą wymagać nawet interwencji chirurgicznej.