Odleżyny – lepiej zapobiegać niż leczyć.
Autor: Kamila Tittor
Z definicji: „Odleżyny to miejscowa martwica tkanek przylegających do wypukłych części układu kostnego. Powstaje w wyniku miejscowego niedokrwienia, spowodowanego zbyt długim uciskiem na naczynia krwionośne.Odleżyny są skutkiem niedokrwienia tkanek, spowodowanego uciskiem działającym na skórę i tkankę podskórną.”
Prawdopodobnie każdy z nas miał już do czynienia z odleżynami. Czy kiedykolwiek obtarły Cie buty? Zrobił Ci się pęcherz? Jeżeli tak, to miałeś odleżynę. Spokojnie – na szczęście to odleżyna niewielkiego stopnia (stopnie odleżyn są uzależnione od wielkości i głębokości), która goi się szybko gdy jesteśmy zdrowi i silni.
Nazwa odleżyna kojarzy się jednak przede wszystkim z efektem długotrwałego pozostawania ciała w pozycji leżącej. Odleżyny u osoby leżącej mogą pojawić się szybko, najczęściej na piętach i kości krzyżowej jeżeli leży na plecach. Ich leczenie bywa jednak trudniejsze niż w przypadku pęcherza na pięcie.
Najlepsza jest profilaktyka –lepiej zapobiegać niż leczyć:
Powinniśmy pamiętać o:
-
materacu przeciwodleżynowym,
-
częstym odwracaniu osoby leżącej w łóżku,
-
dbaniu o to, aby na łóżku i ubraniu nie było żadnych zagięć np. żeby się prześcieradło nie podwijało się w rulon,
-
dbaniu o to żeby osoba w łóżku była sucha, należy wycierać często z potu i dbać o higienę sfer intymnych.
Najczęściej odleżyny pokazują się na kości krzyżowej, potrafią być duże i trudne w leczeniu. Jest to wynikiem tego, że osoba leżąca najczęściej nosi pampersy a dostęp w ciągu dnia do zadbania o to miejsce jest utrudniony. Dobrze aby kilka razy dziennie leżącego pacjenta oklepywać i smarować spirytusem w szczególności zwracając uwagę na plecy.
Ryzyko pojawienia się odleżyn wzrasta wraz z długością pozostawania w pozycji leżącej, gdyż skóra robi się mniej elastyczna i bardziej przypomina papier pergaminowy przez co jest bardziej narażona na uszkodzenia i rany.
Odleżyny bywają bolesne i wrażliwe szczególnie przy pierwszych objawach.
Miejsca gdzie mogą wystąpić odleżyny:
-
W leżeniu na plecach:
-
tył głowy, potylica, w skrajnych przypadkach nawet płatki uszu,
-
łopatki.
-
wzdłuż całego kręgosłupa,
-
kość krzyżowa
-
staw łokciowy
-
pięty
-
W leżeniu na boku:
-
ucho,
-
staw barkowy z łopatką,
-
staw łokciowy,
-
staw biodrowy,
-
staw kolanowy po stronie bocznej, chyba, że kolana leżą jeden na drugim to odleżyna może być na też na wewnętrznych stronach oby dwóch stawów,
-
kostka boczna,
-
brzeg boczny stopy.
Pierwszymi objawami odleżyny są:
-
zaczerwienienie, rumień, a skóra nie jest jeszcze uszkodzona,
-
lekki ucisk powoduje zblednięcie zaczerwienienia.
Jeżeli zauważymy te objawy trzeba pilnować aby się nie pogłębiły, bardziej dbać o to miejsce np. jeżeli to pięty to należy coś podłożyć pod podudzia (małą poduszkę lub zwinięty ręcznik) żeby miejsce zaczerwienienia nie miało kontaktu z podłożem. Należy smarować podrażnione miejsce spirytusem lub octeniseptem (preparat dostępny w aptece), jeżeli się pojawi się mała rana to dobrze jest ją przemywać solą fizjologiczną. Jeżeli mamy do czynienia z dużą odleżyną należy się udać po pomoc do pielęgniarki. Niektóre odleżyny mogą wymagać nawet interwencji chirurgicznej
